Las citas y referencias a autores contemporáneos en la Methodus oratoria (Valencia, 1568) de Andreu Sempere

Resumo

El humanista alcoyano Andreu Sempere justificaba la redacción de su manual de retórica en la inexistencia de tratado alguno, antiguo o reciente, con el que enseñar adecuadamente el arte de la retórica. No obstante, el aprovechamiento de unos y otros es muy importante en su obra. Analizamos la presencia de los autores ‘recientes’ y la deuda de Sempere con ellos a través de la citas textuales y referencias explícitas presentes en su Methodus oratoria. Entre los autores mencionados se cuentan Giovita Rapicius (Ravizza), Luis Estrebeo (Jacques-Louis d’Estrebay), ambos autores muy utilizados en los capítulos sobre el ritmo oratorio, una de las partes más desarrolladas y singulares de la Methodus, Petrus Ramus y Omer Talon, Juan Luis Vives y Julio César Escalígero (Poetices libri VII). En muchos casos, Sempere los menciona para criticarlos y expresar sus diferencias com ellos, en otros, matiza y elogia sus teorías.

Downloads

Dados de Download não estão ainda disponíveis.

Referências

Agrícola, R. (1539). De inuentione dialectica libri omnes et integri et recogniti ... per Alardum Aemstelredamum accuratius emendatil... . Coloniae: Ioannes Gymnicus excudebat. Recuperado de https://books.google.es/books?id=aI_JHNVuLswC&newbks=1&newbks_redir=0&dq=Agricola+de+inventione+dialectica+libri+3&hl=ca&source=gbs_navlinks_s

Agrícola, R. (1992). De inventione dialectica libri tres. Drei Brücher über die Inventio dialectica. (Lothar Mundt, ed.). Tübingen: Max Niemeyer.

Cicerón, M. T. (1550). Ad C. Trebatium iurisconsultum Topica. In eadem Seuerini Boetii commentariorum libri VI. Ioannis Visorii commentariorum libri III. Bartholomaei Latomi enarrationes. Philippi Melanchthonis et Ch. Hegendorphini scholia. Antonii Goueani commentarius. Parisiis: Apud Thomam Richardum. Recuperado de https://www.digitale-sammlungen.de/de/view/bsb10151382?page=4,5

Cicerón, M. T. (1554). De partitione oratoria M. T. Ciceronis dialogus, Iacobi Lodoici Strebaei, Georgii Vallae Placentini, ac Bartholomaei Latomi Commentariis illustratus, quibus iam recens adiecimus Christophori Hegendorphini Scholia. Lugduni: Apud Seb. Gryphium. Recuperado de https://books.google.es/books?id=WoWX_JrzzbsC

Cicerón M. T. (1563). De oratore ad Quintum fratrem Dialogi tres. Iacobi Lodoici Strebaei, Leodegarii a Quercu, et cuiusdam incerti authoris commentariis, itemque scholiis Philippi Melanchthonis quam eruditissimis illustrati. Parisiis: Ex Typographia Richardi. Recuperado de https://books.google.es/books?id=ats1SFHumlMC&printsec=frontcover&hl=ca#v=onepage&q&f=false

Clenardo, N. (1548). Meditationes Graecanicae in artem Grammaticam. In eorum gratiam, qui uiua praeceptoris uoce destituuntur, et literas Graecas suo ipsi ductu discere coguntur. Lugduni: Apud Seb. Gryphium. Recuperado de https://bibliotecafloridablanca.um.es/bibliotecafloridablanca/handle/11169/837

Escalígero, J. C. (1561). Poetices libri septem. [Lugduni]: Apud Antonium Vincentium. Recuperado de https://books.google.es/books?id=XiUO-j-OIZ4C&source=gbs_navlinks_s

Escalígero, J. C. (2004). De causis linguae Latinae. Tomo I. (Introducción, edición crítica, traducción y notas de Pedro Juan Galán Sánchez). Cáceres: Universidad de Extremadura.

Estrebeo, J. L. (1539). M. Tullii Ciceronis ad M. Brutum Orator ... Commentariis ab authore ipso recognitis illustratus. Parisiis: Ex officina Michaelis Vascosani. Recuperado de https://archive.org/details/bub_gb_y0i3qORXz2AC

Estrebeo, J. L. (1541). De uerborum electione et oratoria collocatione libri duo. Lugduni: Apud Seb. Gryphium, 1541. Recuperado de https://books.google.es/books?id=Q5xXAAAAcAAJ&hl=es

Estrebeo, J. L. (1545). De partitione oratoria M. T. Ciceronis dialogus. Iacobi Lodoici Strebaei, Georgii Vallae Placentini, ac Bartholomaei Latomi commentariis, illustratus. Lugduni: Apud Seb. Gryphium. Recuperado de https://books.google.es/books?id=WoWX_JrzzbsC

Gil, L. (2003). Formas y tendencias del humanismo valenciano quinientista, Alcañiz-Madrid: CSICLaberinto-IEH.

Giménez Zálvez, R. (2025). El renacimiento de Cicerón en Valencia: estudios filológicos de las ediciones del Arpinate impresas por los Mey-Huete en el siglo XVI (Tesis doctoral no publicada). Universidad Nacional de Educación a Distancia (UNED), Madrid.

Gómez Font, X. (1997). Andreu Sempere (1510-1572) i la seua Prima Grammaticae Latinae Institutio. Alcoi: Ajuntament d’Alcoi, Institut de Cultura Juan Gil-Albert.

Gómez Font, X., Grau Codina, F. (2002). La edición de Andrés Sempere de las Tabulae breues et expeditae in praeceptiones Rhetoricae de Georgius Cassander. In A. M.ª Aldama, Mª F. del Barrio, & A.

Espigares (Eds.), Nova et vetera: Nuevos horizontes de la filología latina (vol II, pp. 97-82). Madrid: Sociedad de Estudios Latinos.

Grau Codina, F (2012a). Sempere, Andreu (ca. 1499-1572). In J. F. Domínguez (Ed.), Diccionario biográfico y bibliográfico del humanismo español (siglos XV-XVIII) (pp. 769-772). Madrid: Ediciones Clásicas.

Grau Codina, F. (2012b). La renovació de l’ensenyament de la retòrica en la Universitat de València en 1552 i 1553. Studia Philologica Valentina, 14, 309-322. Recuperado de https://turia.uv.es/index.php/sphv/issue/view/1772

Grau Codina, F. (2024). La Quaestio y los Loci en la Methodus Oratoria de Andreu Sempere: fuentes y deudas. In J. M.ª Maestre, M. A. Díaz, A. Dávila, E. del Pino, & B. Pozuelo (Eds.), Humanismo y pervivencia del mundo clásico. Homenaje al profesor Eustaquio Sánchez Salor (vol. VI.3, pp. 1193-1205). Alcañiz: Instituto de Estudios Humanísticos. Recuperado de https://hdl.handle.net/10550/101448

Grau Codina, F., Pomer Monferrer, L. (2016). La Methodus oratoria (1568) de Andrés Sempere en el contexto del Estudi General de Valencia. In R. López López & E. Álvarez de Palacio (Eds.), Humanistas españoles. Artes, ciencia y literatura (pp. 323-334). Madrid: Ediciones Clásicas. Recuperado de https://hdl.handle.net/10550/92273

Knape, J. (1993). Philipp Melanchthons Rhetorik. Tübingen: Niemeyer.

Latomus, B. (1523). Factio memorabilis Francisci ab Siccingen cum Treuirorum obsidione, tum exitus eiusdem, Barptolomaeo Latomo Arlunense autore. Eiusdem Bombarda, ad Iohannem Ludouicum ab Hagen. [Colonia]: Apud sanctam Vbiorum Agrippinam, in aedibus Eucharii Ceruicorni. Recuperado de https://www.dilibri.de/stbtrdfg/content/pageview/777093

Luján Atienza, A. L. (1999). Retóricas españolas del siglo XVI. El foco de Valencia. Madrid: CSIC.

Meerhoff, K. (1986). Rhétorique et poétique au XVIe siècle en France. Du Bellay, Ramus et les autres. Leiden: Brill.

Nannius, P. (1541). Dialogismi Heroinarum... Lovanii: Apud Bartholomaeum Grauium. Recuperado de https://books.google.es/books?id=zYH_LftPOXcC&source=gbs_navlinks_s

Núñez, P. J. (1554). De causis obscuritatis Aristoteleae et de illarum remediis. Eiusdem liber de constitutione artis Dialecticae. Valentiae: Typis Ioannis Mey, Flandri. Recuperado de https://books.google.es/books?id=43pbBo7YdFQC&newbks=1&newbks_redir=0&hl=ca&source=gbs_navlinks_s

Núñez González, J. M. (1994). Las cláusulas métricas latinas en el Renacimiento. Latomus, 53(1), 80-94. Recuperado de https://www.jstor.org/stable/41536827

Núñez González, J. M. (1998). La doctrina retórica de la composición en el Renacimento. In M. Pérez González (Coord.), Congreso internacional sobre Humanismo y Renacimiento, vol. 1 (pp. 155-179). León: Universidad de León.

Ong, W. J. (S. J.) (1958). Ramus and Talon inventory. A short-title inventory of the published works of Peter Ramus (1515-1572) and Omer Talon (ca. 1510-1562) in their original and in their variously altered forms. Cambridge (MA): Harvard University Press.

Périon, J. (1545). De dialectica libri tres. Basileae. Recuperado de https://books.google.es/books?id=dER_-U2i0-wC

Périon, J. (1547). Pro Ciceronis Oratore contra Petrum Ramum oratio. Lutetiae Parisiorum: Per Nicolaum Diuitem. Recuperado de https://books.google.es/books?id=UbhWAAAAcAAJ

Pomer, L. (2024). Tradición y ramismo: la elocutio en la teoría retórica de Andrés Sempere. In J. M.ª Maestre, M. A. Díaz, A. Dávila, E. del Pino, & B. Pozuelo (Eds.), Humanismo y pervivencia del mundo clásico. Homenaje al profesor Eustaquio Sánchez Salor (vol. VI.3, pp. 1247-1256). Alcañiz: Instituto de Estudios Humanísticos.

Pontanus, I. I. (1501). Opera. ... Dialogus qui Antonius inscribitur (q. h iii [7] – n ii). [Venetiis: per Bernardinum Vercellensem]. Recuperado de https://books.google.es/books?id=93JmAAAAcAAJ

Ramus, P. (1550). Institutionum dialecticarum libri tres, Audomari Talaei praelectionibus illustrati. Parisiis: Ex typographia Matthaei Dauidis. Recuperado de https://books.google.es/books/about/Petri_Rami_Veromandui_Institutionum_dial.html?id=jK_70NKuJhsC&redir_esc=y

Ramus, P. (1552). Brutinae quaestiones in Oratorem Ciceronis. Parisiis: Ex typografia Matthei Dauidis. Recuperado de https://books.google.es/books?id=8rHeDrrKAx0C&redir_esc=y

Rapicio, G. (1554). De numero oratorio libri quinque. Venetiis. Recuperado de https://books.google.es/books?id=XB6wg0k4jA4C&hl=es

Sánchez Manzano, M.ª A. (2002). Distinciones en las artes literarias según el De numero oratorio de Giovita Ravizza. In A. M.ªAldama, M.ª F. del Barrio, & A. Espigares (Eds.), Nova et vetera: Nuevos horizontes de la filología latina (vol II, pp. 1093-1102). Madrid: Sociedad de Estudios Latinos.

Sánchez Salor, E. (1996). Tradición y originalidad en la teoría gramatical de Palmireno y Sempere. In J. M. Maestre Maestre, J. Pascual Barea, & Luis Charlo Brea (Eds.), Humanismo y pervivencia del mundo clásico. Homenaje al profesor Luis Gil. II. 2 (pp. 563-589). Cádiz: Universidad de Cádiz.Recuperado de https://rodin.uca.es/handle/10498/26999

Sempere, A. (1553). Tabulae breues et expeditae in praeceptiones Rhetoricae Georgii Cassandri, multis additionibus redditae auctiores. Item et M. T. Ciceronis Orator ad Brutum annotatiunculis aliquot illustratos per Andream Semperium Valentinum Alcodianum. Valentiae: Typis Ioannis Mey Flandri. Recuperado de manera incompleta de https://books.google.es/books/ucm?id=ypzKAi-NnFQC&source=gbs_navlinks_s

Sempere, A. (1568). Methodus oratoria; item et De sacra Ratione Concionandi libellus. Valentiae: Ex typographia Ioannis Mey. Recuperado de https://bivaldi.gva.es/va/inicio/inicio.do

Sylvius, J. (1555). Commentarius in Claudii Galeni duos libros de differentiis febrium. Venetiis: Ex oficina Erasmiana, Vicentii Valgrisii. Recuperado de https://books.google.es/books?id=dbw7AAAAcAAJ

Talon, O. (1555), Rhetorica. Parisiis: Excudebat Carolus Perier. Recuperado de https://books.google.es/books/about/Audomari_Talaei_Rhetorica_ad_Carolum_Lot.html?id=CzFHjiY8fbwC&redir_esc=y

TLG. (2014). Thesaurus linguae Graecae. Recuperado de https://stephanus.tlg.uci.edu/

Visorio, J. (ca. 1560). Ingeniosa cum primis ac elegans dialectica methodus. Item compendiosa librorum Rodophi Agricolae de inuentione dialectica Epitome ... Basileae. Recuperado de https://www.digitale-sammlungen.de/en/view/bsb11728619?page=,1

Valleriola, Fr. (1540). Oratio de re medica, Auenione publice dicta. In Commentarii in sex Galeni libros de morbis et symptomatis (pp. 392-401). Lugduni: Apud Seb. Gryphium. Recuperado de https://books.google.es/books?id=QF79uRbH7LAC&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false

Vives, J. L. (1782a). De intrumento probabilitatis. In G. Mayans (Ed.), Ioannis Lodouici Vivis Valentini Opera Omnia (T.III, pp 82-120). Valentiae Edetanorum: In officina Benedicti Monfort. Recuperado de https://bivaldi.gva.es/va/inicio/inicio.do

Vives, J. L. (1782b). De anima et vita. In G. Mayans (Ed.), Ioannis Lodouici Vivis Valentini Opera Omnia (T.III, pp 300-520). Valentiae Edetanorum: In officina Benedicti Monfort. Recuperado de https://bivaldi.gva.es/va/inicio/inicio.do

Vives, J. L. (1987). Early writings, 1: De initiis sectis et laudibus philosophae; Veritas fucata; Anima senis; Pompeius fugiens. (Edited by C. Matheeussen, C. Fantazzi, E. George). Leiden: Brill.

Vives, J. L. (1989). De conscribendis epistolis. (Critical edition with introduction, translation and annotation by C. Fantazzi). Leiden: Brill.

Vives, J. L. (1998). El arte de la retórica. De ratione dicendi. (Estudio introductorio de Emilio Hidalgo-Serna. Edición, traducción y notas de Ana Isabel Camacho). Barcelona: Anthropos.

Vives, J. L. (2005). Los diálogos (Linguae latinae Exercitatio). (Estudio introductorio, edición crítica y comentario de M.ª Pilar García Ruiz). Pamplona: Eunsa.

Publicado
2025-11-13
Secção
Artigos