Le Fr. 41 (Ernout) de Pétrone (= Anth. 465 [Riese]): Un poème et ses intentions

  • Pierre-Jacques Dehon Faculté de Lettres, Traduction et Communication, Département de Langues et Lettres, Université Libre de Bruxelles
Palavras-chave: Petrónio, Anthologia Latina, Satyricon, paródia, sátira

Resumo

Este artigo centra-se em Anth. 465 (Riese), um poema curto que se acredita ser um fragmento das obras de Petronio desde que Escalígero o atribuiu pela primeira vez ao autor do Satyricon. Uma análise aprofundada da forma e do conteúdo desta pequena peça ajuda a identificar a arte do poeta que escreveu os versos e a entender melhor as suas intenções. Uma análise interna do poema e uma comparação com outros textos tendem a confirmar a atribuição a Petrónio e permitem ir além do propósito estritamente paródico ou satírico que alguns críticos atribuíram ao fragmento.

Referências

BERGASA, I. ‒ WOLFF, É. (2016), Épigrammes latines de l’Afrique vandale (Anthologie latine), éditées, traduites et annotées. Paris.
BERNARD GARNEAU, I. (2008), Pétrone, testimonia et fragmenta incerta, présentation, traduction et commentaire, mémoire en ligne non publié. Québec. (http://hdl.handle.net/20.500.11794/20079)
BORGHINI, A. (1988), “Le ragioni di Dafne: per il recupero di una lezione ‘emarginata’ (Petr., Sat., CXXVI,18)”: Latomus 47 (1988) 384-391.
BREITENBACH, A. (2017), “Zur Komposition des poetischen Florilegiums im Codex Salmasianus”: WS 130 (2017) 361-380.
BRUGNOLI, G. (2003), “Anthologia Vossiana”: RCCM 45 (2003) 325-337.
BÜCHELER, F. (1963), Petronii Saturae. Adiectae sunt Varronis et Senecae Saturae similesque reliquiae, recensuit, editio octava. Berlin ‒ Zürich.
CÈBE, J.-P. (1966), La caricature et la parodie dans le monde romain des origines à Juvénal. Paris.
CHRISTESEN, P. ‒ TORLONE, Z. (2002), “Ex omnibus in unum, nec hoc nec illud: Genre in Petronius”: MD 49 (2002) 135-172.
CONNORS, C. (1998), Petronius the Poet. Verse and Literary Tradition in the Satyricon. Cambridge.
CORBETT, P. B. (1970), Petronius. New York.
CORTÉS TOVÁR, R. (1986), Teoría de la sátira. Análisis de la Apocolocyntosis de Séneca. Cáceres.
COURTNEY, E. (1991), The Poems of Petronius. Atlanta.
DEHON, P.-J. (1992), “Aspects de l’ironie et de l’humour chez Horace”: Ludus Magistralis 67 (1992) 29-46.
DEHON, P.-J. (1993), Hiems Latina: Études sur l’hiver dans la poésie latine, des origines à l’époque de Néron. Bruxelles.
DEHON, P.-J. (2000), “Petronius... plenus litteris: Aux sources de B.C. 144-208 (Sat. 122-3)”: RCCM 42 (2000) 215-223.
DEHON, P.-J. (2001), “A Skilful Petronian Simile: frigidior rigente bruma (Sat. 132.8.5)”: CQ 51 (2001) 315-318.
DEHON, P.-J. (2018), “Les notations hivernales dans le Moretum: Emprunts virgiliens et intentions parodiques”: Hermes 146 (2018) 341-348.
DURET, L. (1977), “Martial et la deuxième Épode d’Horace: quelques réflexions sur l’imitation”: REL 55 (1977) 173-192.
EDMUNDS, L. (2010), “Toward a Minor Roman Poetry”: Poetica 42 (2010) 29-80.
ERNOUT, A. (1923), Pétrone. Le Satiricon, texte établi et traduit. Paris.
FERREIRA, P. S. (2000), Os elementos paródicos no Satyricon de Petrónio e o seu significado. Lisboa ‒ Coimbra.
FERREIRA, P. S. (2003), “Paródia ou paródias?”: C. MORA (ed.), Sátira, paródia e caricatura: da Antiguidade aos nossos dias. Aveiro, 279-300.
HERRMANN, L. (1951), L’âge d’argent doré. Paris.
HEYWORTH, S. J. (1988), “Horace’s Second Epode”: AJPh 109 (1988) 71-85.
HOUSEHOLDER, Jr, F. W. (1944), “ΠAPΩIΔIA”: CPh 39 (1944) 1-9.
LAUSBERG, H. (1990), Handbuch der literarischen Rhetorik. Eine Grundlegung der Literaturwissenschaft, 3. Auflage. Stuttgart.
LEEMAN, A. D. (1968), “Petronius als Dichter”: Hermeneus 40 (1968) 65-69.
LELIÈVRE, F. J. (1954), “The Basis of Ancient Parody”: G&R 1 (1954) 66-81.
LINDO, L. I. (1968), “Horace’s Second Epode”: CPh 63 (1968) 206-208.
MARTIN, R. (1999), Le Satyricon. Pétrone. Paris.
MÜLLER, K. (2009), Petronii Arbitri Satyricon reliquiae, edidit, editio iterata correctior editionis 4ae (1995). Berolini ‒ Novi Eboraci.
NOVÁKOVÁ, J. (1957), “Kritisches und Exegetisches zum Dichterwort umbra (Beendigung)”: LF 80 (1957) 92-94.
PERRY, B. E. (1925), “Petronius and the Comic Romance”: CPh 20 (1925) 31-49.
RAT, M. (s.d. [1934]), Pétrone. Le Satiricon suivi des poésies attribuées à Pétrone et des fragments épars, traduction nouvelle avec introduction et notes. Paris.
REPATH, I. D. (2010), “Plato in Petronius: Petronius in platanona”: CQ 60 (2010) 577-595.
RIESE, A. (1894), Anthologia Latina sive poesis Latinae supplementum. Pars prior: Carmina in codicibus scripta. Fasciculus 1: Libri Salmasiani aliorumque carmina, recensuit, editio altera. Lipsiae.
ROSS, JR, D. O. (1975), “The Culex and Moretum as Post-Augustan Literary Parodies”: HSPh 79 (1975) 235-265.
SCHÄUBLIN, C. (1987), “Seneca, Apocolocyntosis 2.1”: MH 44 (1987) 118-121.
SCHMELING, G. (2020), Petronius. Satyricon. Seneca. Apocolocyntosis, edited and translated. Cambridge ‒ London.
SETAIOLI, A. (2010), “La poesia in Petronio, Sat. 131.8”: Anabases 12 (2010) 169 171 et 177-178.
SHACKLETON BAILEY D. R. (1982), Anthologia Latina. I. Carmina in codicibus scripta. Fasc. 1. Libri Salmasiani aliorumque carmina, recensuit. Stutgardiae.
SOCHATOFF, A. F. (1970), “Imagery in the Poems of the Satyricon”: CJ 65 (1970) 340-344.
SOMMARIVA, G. (2004), Petronio nell’“Anthologia Latina”. Parte prima. I carmi parodici della poesia didascalica. Sarzana.
SOVERINI, P. (1985), “Il problema delle teorie retoriche e poetiche di Petronio”: ANRW 2,32,3 (1985) 1706-1779.
STUBBE, H. (1933), Die Verseinlagen im Petron. Leipzig.
SULLIVAN, J. P. (1968), The Satyricon of Petronius. A Literary Study. London.
TANDOI, V. (1962), “Note esegetiche e testuali a carmi dell’Anthologia Latina”: ASNP 31 (1962) 105-126.
THOMAS, E. (1912), Pétrone. 3e édition. Paris.
TOMCIK, M. (2021), Aurores et crépuscules dans la Thébaïde de Stace, thèse en ligne non publiée. Genève. (https://archive-ouverte.unige.ch/unige:152386)
VAN ROOY, C. A. (1970), “Arrangement and Structure of Satires in Horace, Sermones, Book I: Satires 5 and 6”: AClass 13 (1970) 45-59.
ZURLI, L. (2020), Il limen (sottile) tra congettura e restituzione. Sulla validità delle congetture ritenute palmari. 2a edizione ampliata. Hildesheim.
Publicado
2023-03-08