Retórica, memoria y medicina: el Ars memorativa de Lorenz Fries

  • Manuel Mañas Núñez Universidad de Extremadura
Palavras-chave: Retórica, Memória, medicina, Humanismo, Renascimento

Resumo

Este artigo analisa a Ars memorativa (1523) de Lorenz Fries, um médico interessado na técnica da memória artificial como sistema per locos et imagines e que também considera que a memória natural pode ser fortalecida através da dieta e com remédios farmacológicos e médicos.

Referências

Fuentes:
ALBERTI CARRARIENSIS, JOHANNIS MICHAELIS (1491), De omnibus ingeniis augendae memoriae. Bononiae, per Platonem de Benedictis.
BALDOVINUS SABAUDIENSIS (1489), Ars memoriae. Lugduni, J. de Prado.
FRIES, LORENZ (1518), Spiegel der Artzny. Strassburg, von J. Grieninger.
FRIES, LORENZ (1523a), Artis memorativae naturalis et artifitialis certa, facilis et verax traditio, quemque exiguo (ut ita dicam) momento rei litterariae opulentissimum reddens, experientia Laurentii Phrisii med. Doc. diligentissime congesta, opera I. Grieningeri, civis Argentoratensis.
FRIES, LORENZ (1523b), Ein kurtzer bericht wie man die gedechtniss wunderbarlichen stercken mag, also das ein yed in kurtzer weil geschrifftreich werden mag. Erfanren und zusammengesetzt durch Laurentzen Friesen der artzny doctoren, von J. Grienninger, Strassburg.
GRATAROLI, GUGLIELMO (1554), De memoria reparanda, augenda conservandaque ac de reminiscentia, tutiora omnimoda remedia, praeceptiones optimae. Basileae, apud N. Episcopium iuniorem.
MATEOLO DE PERUGIA, Tractatus clarissimi philosophi et medici Matheoli Perusini de memoria, s. l., s. a. (Matheolus Perusinus, Tractatus de memoria, a cura di G. R. Levi-Donati. Perugia, Benucci, 2006).
PUBLICIUS, JACOBUS (1489), Ars memoriae. Lugduni, J. de Prado.
RYFF, WALTHER HERMANN (1541), De memoria artificiali quam memorativam artem vocant. Opusculum rarum ac insigne totius eius negotii rationem mira industria et brevitate complectens. De naturali memoria quomodo medicinae beneficio excitanda, augenda et confirmanda capitis et cerebro bona contemperatione roborationeque libellus studiosis omnibus longe utilissimus, s. l.
SPANGENBERG, J. (1539), Artificiosae memoriae libellus, in usum studiosorum collectus, autore Ioanne Spangebergio Herdessiano, apud Norhusos verbi ministro. Lipsiae, per M. Blum.
SZKLARKA, J. (1504), Opusculum de arte memorativa longe utilissimum, in quo studiosus lector tam artificialibus preceptis quam naturalibus medicinalibusque documentis memoriam suam adeo fovere discet, ut quaecunque vel audita vel lecta illi commendaverit tamquam in cella penaria diutissime conservaturus sit. Cracoviae, 1504.
Estudios:
BENZING, J. (1962), “Bibliograhpe der Schriften des Colmarer Arztes Lorentz Fries”: Philobiblon, VI (1962), Hamburg, 120-140.
CROSSLEY, P. (2010), “Ductus and memoria: Chartres cathedral and the workings of rhetoric”: M. Carruthers (ed.), Rhetoric beyond Words. Delight and Persuasion in the Arts of the Middle Ages. Cambridge, University Press, 214-249.
KAUFMANN, T. (2013), Luthers “Judenschriften”. Tübingen, Mohr Siebeck.
KRANICH-HOFBAUER, K. (2012), “Walther Hermann Ryff: Ein großer Plagiator oder ein Brückenbauer in der Wissensvermittlung am Übergang vom Mittelalter zur frühen Neuzeit?”: K. Niedermair (ed.), Die neue Bibliothek. Anspruch und Wirklichkeit. Innsbruck, Wolfgang Neugebauer Verlag GesmbH Graz-Feldkirch, 88-94.
LEVI-DONATI, G. R. (2006), Matheolus Perusino. Tractatus de memoria. Perugia, Benucci.
MASSING, J. M. (1984), “Laurent Fries et son Ars Memorativa: La Cathédrale de Strasbourg comme espace mnémonique”: Bulletin de la Cathédrale de Strasbourg 16 (1984) 69-78.
MAÑAS, NÚÑEZ, M. (2013), Enrique Cornelio Agrippa. Declamación sobre la incer-tidumbre y vanidad de las ciencias y las artes. Cáceres, Universidad de Extremadura.
MERINO JEREZ, L. (1992), La pedagogía en la Retórica del Brocense. Los principios pedagógicos del Humanismo renacentista (natura, ars, exercitatio) en la Retórica del Brocense (memoria, methodus y analysis). Cáceres, Institución Cultural El Brocense- Universidad de Extremadura.
MERINO JEREZ, L. (2007), Retórica y artes de memoria en el Humanismo Renacentista. Jorge de Trebisonda, Pedro de Ravena y Francisco Sánchez de las Brozas. Cáceres, Universidad de Extremadura.
MORCILLO ROMERO, J. J. (2016), El ‘Ars memorativa’ de G. Leporeo (estudio, edición crítica, traducción, notas e índices). Cáceres, Universidad de Extremadura (tesis doctoral).
ROSSI, P. (1991), Clavis universalis. Arts de la mémoire, loquique combinatoire et langue universelle de Lulle à Leibniz. Grenoble, J. Millon.
SCHMIDT, CH. (1890), “Laurent Fries, de Colmar, médicin, astrologue, géographe à Strasbourg et à Metz”: Annales de l’Est IV (1890) 523-575.
THORNDIKE, L. (1941), A history of magic and experimental science, vol. V. New York, Columbia University Press.
VINATEA, E. (2009), “Las sombras de las ideas: una arquitectura discursiva del alma”: E. Vinatea (prólogo) y J. Raventós (traducción), Giornado Bruno. Las sombras de las ideas (De umbris idearum). Madrid, Siruela, 9-20.
YATES, F. A. (2006), El arte de la memoria. Madrid, Siruela.
WICKERSHEIMER, E. (1961), “Fries Lorenz”: Neue Deutsche Biographie, V. Berlin, Duncker & Humblot, 609-610.
WÓJCIK, R. (2012), “Masters, Pupils, Friends, And Thieves. A Fashion of Ars memorativa in the Environment of the Early German Humanists”: Daphnis 41 (2012) 399-418.
WÓJCIK, R. (2006), ‘Opusculum de arte memorativa’ Jana Szklarka. Bernardynski traktat mnemotechniczny z 1504 roku. Poznan, Biblioteka Uniwersytcka, Poznanskie Studia Polonistyczne.
Publicado
2022-06-23